بیانیه شماره ۶ آسیب شناسی اپوزیسیون، کنفرانس کادیز
به نام خدای رنگین کمان
از طرف مرکز امیرانتظام برای عدالت اجتماعی خدمت یکایک شرکت کنندگان محترم دراین همایش عرض سلام و احترام کرده و آغاز سال نو را به همگی تبریک عرض می کنیم. ضمن تشکر از زحمات برگزارکنندگان این گردهمایی، ازاینکه فرصتی را فراهم آوردید تا پیامی نیزازسوی این مرکزتقدیم عزیزان گردد تشکرمی کنیم. این پیام حقیقتا پژواک باورهای بزرگمرد مبارزی است که دریا دل بود و شجاع، که طی چهل سال اسارت ناروا و ایستادگی بی همتا و سربلندانه در برابر ظلم و ستمی وقف ناپذیر، توانست
عشق خالصانه خود را به تقدیم راه میهن و ملتش نماید. انسانی که تا آخرین لحظه حیات خود یک زندانی بود و از کشیدن طعم شیرینی که آزادی بحق برای همیشه محروم ماند.
دراین مجال به ویژگی های اپوزیسیون جمهوری اسلامی ازچند منظربه شرح ذیل پرداخته ودربخش پایانی دیدگاه ها وتجربیان عباس امیرانتظام را منعکس می نماییم.
الف – ویژگی های اپوزیسیون
برای اینکه بفهمیم اپوزیسیون جمهوری اسلامی چه باید کند، ابتدا باید خصیصه های آن را برشمریم: نخست آنکه اپوزیسیون بیشتردربین ایرانیان دیاسپورا یعنی مهاجریا تبعیدی شکل گرفته است، بنابراین دوری جبری آنها از ایران، ازاشراف آنان برظرفیت های اجتماعی و سیاسی داخل کشور کاسته است.
دوم آن که همه خارج از ایران لزوماً مخالفا محسوب نمی شوند، اما اپوزیسیون خارج از ایران عموما در بین مخالفان خارج از ایران تجلی یافته است.
سوم، اپوزیسیون برعملکرد یک جنبش اجتماعی-اعتراضی تاثیرقابل توجهی ندارد، اما در رابطه با یک جنبش انقلابی موضوع از پیچیدگی هایی برخورداراست چراکه دراینجا اپوزیسیون به نام حرکت انقلابی سخن میگوید.
چهارم، از آنجا که یکی ازاصول زیربنائی جنبش های انقلابی همگرایی می باشد، اعضای اپوزیسیون باید بطور موقت با همدیگرمتحد شوند تا قادربه تحقق تغییرات ساختاری و سیاسی درکشور باشند. به بیان دیگراین قاعده میگوید که اگر قراراست جنبش به نتیجهای برسد، همگرایی مقطعی وبه عبارتی مصلحتی تنها راه چاره است! شکل دیگربیان اصل فوق آن است که نهادها یا اعضای اپوزیسیون باید به همگرایی و بنابراین همگامی اجباری برسند.
ب -آسیب شناسی اپوزیسیون جمهوری اسلامی:
نخست انکه اپوزیسیون ما گرچه در آنچه نمیخواهد ظاهرأ اتحاد دارد، اما درآنچه میخواهد وحتی چگونگی خواست ها، خودمحور، به شدت پراکنده وحتی متخاصم است.
دوم، برخی دراپوزیسیون ادعای رهبری جنبش را دارند بدون آنکه شایستگی آن را داشته باشند ویا مردم آنان را برگزیده باشند که این خود ازبزرگترین آفات اپوزیسیون می باشد. اپوزیسیونی که خود را ونگارد (پیشگام) میداند، ارزشی برا ی «جنبش» از پایین قائل نیست، زیرا بدون توجه به دیدگاهها وحساسیتهای حاملان عادی جنبش، خود را راهبر و طراح نظم آینده میشمارد.
سوم، برخی دراپوزیسیون، سیاستهای مداخله قدرتهای خارجی وکمک کشورهای دیگر را دنبال میکنند که خود میتواند پیامدهای مخربی برای مردم، جنبش اجتماعی وکشور داشته باشد. ازسوی دیگراین یک نگرش خودخواهانه محسوب می شود زیرا کسانی که این رویه را دنبال می کنند، جامعه جنبشی وایران را درمعرض خطر جدی قرارخواهند داد بدون آنکه خودشان دامنگیرپیامدهای این انحراف شوند.
چهارم، گاهی این ذهنیت تداعی می شود که برغم بسیاری فعالیت ها، جلسات و گردهمائی ها درعمل بقای خود می باشد. به بیان دیگرفعالیتهای بخشی دغدغه اپوزیسیون جنبش نیست، بلکه صرفاً بقای خود می باشد. به بیان دیگرفعالیتهای بخشی ازاپوزیسیون متمرکزبرمبارزه جمعی یا فراگیر برای تحقق تغییرات معنادار نیست گوئی خود مخالفت به هویت اپوزیسیون تبدیل شده است. این درواقع به تنهائی یک بیماری سیاسی محسوب می شود چراکه اپوزیسیون ناخواسته خود درمقابل جنبش قرارمی گیرد
پنجم، اساسی ترین اشکال اپوزیسیون ایران، آن است که اختلافات بسیاری از افراد وگروهها، صرفأ متضاد وآنتاگونیستی نیست. بلکه بسیاری از جناح ها و گروهها بیشتررقیب و حتی بعضأ دشمن،همدیگربه حساب می آیند، اگرچه برخی مواقع این خصیصه خصمانه ناخواسته بروزو تداوم می یابد.
ج – راهکارها و پیشنهادات کلی
-۱ اپوزیسیون باید اختلافات را کناربگذارد وبیش یا پیش ازهرچیزبه اهداف جنبش بیاندیشد.
-۲ متوسل شدن به عوامل ودول خارجی برای تغییردرداخل کشورازخطیرترین عواقب برای هرجنبش اجتماعی است، آنچه که بسیاری ازگروه های اپوزیسون بدان توجهی ندارند.
پرهیزازاین انحراف می تواند رهگشای بسیاری ازمشکلات اپوزیسیون باشد.
-۳ اگرچه دراپوزیسیون ها نفوذ عوامل اپوزیسیون وستون پنجم گونه اجتناب ناپذیراست که یکی ازاهداف آن تشدید تخاصم دربین گروه ای اپوزیسیون واز پاشیدن انسجام آن است اما به نظرمیرسد دراپوزیسیون ایرانی، نفوذ عوامل امنیتی جمهوری اسالمی بعضأ به بهانه ای برای توجیه رفتارهای تخاصمی بین اعضای اپوزیسیون و ازدالیل عدم توفیق آن درنظرگرفته شده است!
بنابراین توجه به این مهم می تواند کارامدی فعالیت های اپوزیسیون را ارتقا بخشد.
ه – توصیه ها وراهکارهای عباس امیرانتظام درجایگاه ماندلای میهن
-۱ برای ساختن فردایی که متعلق به یکایک ماست، اپوزیسیون ایرانی درون وبرون بایستی خود را داوطلبانه مشمول یک ”خانه تکانی“ اساسی نموده و از بیرون، درون خود را مورد یک ارزیابی بیطرفانه قراردهد.
-۲ تامل بر پیشنهاد ” کنگره ملی“ که عباس امیرانتظام در سال ۱۳۸۵ آنرا در شرا یط سخت جسمانی، ناشی از تحمل دهه ها اسارت ناروا در زندان های مخوف کشور، طراحی کرده و روی پیشخوان ملیون ا یران قرار داد. طرحی که پس از ۱۸ سال هم اکنون مجددا توسط جبهه ملی ا یران احیا و در دست بررسی بعنوان تنها گزینه عملی برا ی گذاری مسالمت آمیز ازطوفان هاست، با هدفی روشن که همانا استقرار حاکمیت ملی در راستای حفظ وحراست از تمامیت ارضی و آرمان های ملی گرا یانه است.
-۳ هدف اصلی از طرح مساله کنگره ملی فراهم کردن فضای مناسب برا ی بحث و گفتگوپیرامون مساله مشترک همه ی ایرانیان یعنی استقرار حاکمیت ملی و دفاع از تمامیت ارضی و همزبستی مسالمت آمیز همه ی ایرانیان میباشد، فارغ از دین، مذهب، و قومیت.
- کنگره ملی کانون مشترکی است برا ی تولید اندیشه، و اتاق فرمانی است برا ی هر ا یرانی که بتواند با بهره گیری از خرد فردی، و جمعی، راه کاری پراگماتیک را جهت راه اندازی یک دیالوگ ملی فراگیر که همانا ”چه باید کرد؟“ را شناسایی و ارائه نماید .
-کنگره ملی کانونی است برا ی تولید، جمع آوری، و تبادل فکر و اندیشه در راستای انتخاب بهینه راهکارها و گزینه ها.
-از مهم ترین محورهای مطرح در کنگره ملی پیروی از اصول و پروتکل اخلاقی است. احترام به کرامت انسانی ، رعایت حریم ها و حرمت ها ، پرهیز از هر گونه اقدام تخریبی مانند توهین، افترا، تهمت، شایعه پراکنی و پرونده سازی از اصول بنیادین کرداری وگفتاری در این کنگره می باشد.
-۴ -به جای صرف وقت و انرژی برای اثبات بحق، یا ناحق، برتری خود و تحمیل آن به دیگران، بایستی تمام تلاش خود را در راستای هر چه بهتر انجام دادن وظایف مشترک، تشخیص و ترغیب نقاط قوت یکدیگر ، رفع نقاط ضعف ، و تشویق به همکاری و یاری رساندن به هنگام نیاز در کارهای گروهی بکار بریم .رعایت این نکات از پیش نیازها در تمرین دموکراسی است.
فرجامین نکته ازذهن و زبان عباس امیرانتظام اینکه:
اگر باور داریم که ایران و ا یرانی هرگز سزاوار چنین حجمی از تحقیر و توهین تاریخی نبوده و نیست، و اگر باور داریم که برای ساختن فردایی روشن برای فرزندان کوروش و ساسان فقط خود تکیه گاه خود هستیم ، پس ایجاد وفاق ملی یک ضرورت تاریخی است . وفاق ملی بایستی در یک کنگره ملی نهادینه شده و سپس معنا یابد ، و کنگره ملی در صورتی محقق میشود که ضرورت آنرا باور نماییم.
پس بیایید بجای ”من“ , ”ما ” را باور کنیم. به امید آنروز و با تشکر از فرصتی که به مرکز امیرانتظام برا ی عدالت اجتماعی داده شد.
مرکزعباس امیرانتظام برای عدالت اجتماعی
الهه امیرانتظام
علی ایزدی
دوم اردیبهشت ۱۴۰۳ برابربا ۲۰ آوریل ۲۰۲